Vorige maand installeerde Vattenfall speciale windturbinebladen op drie windturbines van windpark Hollandse Kust Zuid. Deze bladen zijn speciaal ontworpen om aan het einde van hun levensduur eenvoudiger te kunnen worden gerecycled. Vattenfall zet zich in voor een circulaire economie en het verminderen van milieu-impact tijdens de levenscyclus van een product. Senior milieu- en duurzaamheidsspecialist bij Vattenfall Gustav Frid vertelt ons meer over hoe deze bladen in dat streven passen, waarom ze gemakkelijker te recyclen zijn en hoe ze het huidige windturbinelandschap kunnen beïnvloeden.
Windturbines kunnen tot nu toe deels worden gerecycled. Composietmateriaal, dat vooral in de bladen van windturbines zit, maakt het echter moeilijk om de turbines volledig te recyclen. Gustav Frid: “Het recyclen van conventionele windturbinebladen is mogelijk, maar op dit moment zijn er nog maar weinig recyclingprocessen geïndustrialiseerd. Er zijn verschillende manieren van recycling, zoals mechanische en chemische recycling. Bij chemische recycling kost het veel energie om de hars op te lossen en de sterkte van de overgebleven glasvezel wordt daarbij ook nog eens minder.” Maar nu steeds meer windturbines het einde van hun levensduur bereiken, ziet Frid een snelle verandering binnen de sector om ook composietafval van bladen op een meer circulaire wijze aan te pakken.
Een voorbeeld zijn de recyclebare bladen van Siemens Gamesa. Deze bladen hebben een speciale hars die oplost bij lagere temperaturen. Dit bespaart niet alleen energie in het recyclingproces, maar maakt het ook gemakkelijker om de glasvezels te scheiden, waardoor de overgebleven vezels hun sterkte behouden. Hoe hoger de kwaliteit van de resterende vezels, hoe meer waarde ze hebben – omdat de kwaliteit dichter bij die van het oorspronkelijke product ligt. De reden dat je glasvezels in een product toepast, is om de sterkte van het product te vergroten. Wanneer je glasvezels hebt met een hoge treksterkte en een lange levensduur, heb je de mogelijkheid om ze in meer producten toe te passen dan wanneer er sterkte verloren gaat in het recycling proces. Daarnaast kan de opgeloste hars ook weer gerecycled worden.
Frid: “Onze benadering van circulariteit als Vattenfall is om te kijken naar de afvalhiërarchie. Als eerste verlengen we continu de levensduur van onze assets. Wanneer dit niet meer mogelijk is, zoeken we naar alternatieven voor slopen. Dit kan in de vorm van de verkoop van turbinecomponenten als reserveonderdelen, of het vinden van andere herbestemmingsoplossingen die de levensduur van het composietmateriaal nog verder verlengen. Als dit niet mogelijk is, komt recycling in beeld. Wat betreft recycling zijn we voortdurend op zoek naar circulaire oplossingen die kansen bieden voor eenvoudigere recycling aan het einde van de levensduur van een product.”
Geen concessies doen aan kwaliteit
De proeven met de recyclebare bladen tonen aan dat ze aan dezelfde kwaliteitseisen voldoen als de conventionele Siemens Gamesa bladen. Ook zien de bladen er hetzelfde uit als de rest van de bladen van windpark Hollandse Kust Zuid. Deze overeenkomsten kunnen voor problemen zorgen tijdens het buiten gebruik stellen van het windpark aan het einde van de levensduur. Frid: “Daarom zetten we in op het delen van meer data over de recyclebare bladen. Niet alleen in documentatie, maar ook fysiek op de bladen. Als we het windpark buiten gebruik stellen, of als er tijdens de levensduur iets beschadigd raakt, moeten we weten dat dit een blad is die met de nieuwe hars is geproduceerd, zodat we op de juiste manier te werk gaan.”
Hoewel de werking en levensduur van de bladen vergelijkbaar is met die van conventionele windturbinebladen, is het productieproces toch anders. Hierdoor konden slechts drie HKZ-turbines met deze nieuwe bladen worden uitgerust. Frid: “We hadden graag meer recyclebare bladen geplaatst, maar er is nog een leveringsbeperking voor dit nieuwe type blad.”
100 procent materiaalrecycling
“Vattenfall heeft zich in 2021 gecommitteerd om geen bladen van windturbines op de stortplaats te plaatsen”, zegt Frid. “Voor windturbinebladen die vanaf 2025 buiten gebruik worden gesteld, willen we een materiaalrecyclepercentage van minimaal 50 procent hebben. In 2030 streven we naar honderd procent materiaalrecycling. Maar zelfs nu gebruiken we al oplossingen die boven de 50 procent zitten.” Sommige van deze circulaire technologieën bestaan al heel lang. Maar pas nu bereikt een groter aantal windparken het einde van hun levensduur. “Deze circulaire markt wordt nu interessanter voor investeerders. Ze zien dat de hoeveelheden alleen maar toenemen in de nabije en lange termijn. Er moeten oplossingen zijn voor de resterende materialen. Want niet alleen voor ons, maar ook voor andere windparkexploitanten is storten geen optie.”
Frid onthult ook dat hoewel de innovatie van recyclebare bladen veelbelovend is, er momenteel niet één oplossing is om de uitdagingen met composietafval op te lossen. “Als Vattenfall vinden we het belangrijk om verschillende opties en manieren te onderzoeken om het composietmateriaal te recyclen. Het is nodig om te zorgen voor geschikte en beschikbare recyclingoplossingen voor alle verschillende bestaande type windturbinebladen en ook op verschillende ontmantelingslocaties. Daarom nemen we deel aan verschillende projecten. Degenen met de meest veelbelovende technologieën – die gerecyclede producten kunnen produceren die aantrekkelijk zijn voor de markt – zullen uiteindelijk slagen. Maar tot die tijd is het een behoorlijk gedifferentieerd landschap met een mix van recyclingactoren die verschillende technologieën gebruiken.”
Consistente in- en output
Frid legt verder uit dat de markt voor circulaire bladen verder moet groeien. Momenteel zijn er niet veel spelers op de markt aanwezig. Om de huidige fabrieken draaiende te houden met een solide business case ben je afhankelijk van een consistente inname van materialen om ook een consistente output van producten te hebben en een klant die daarvoor betaalt. “Windparken zorgen niet voor een constante materiaalstroom”, legt Frid uit. “Tenminste niet als je naar één actor kijkt. Er is behoefte aan hubs om materialen in te zamelen om een systematische stroom aan verschillende recyclers te leveren. Als Vattenfall willen we partners samenbrengen om deze ontwikkeling mogelijk te maken.”
Voor nu kijkt Frid positief naar de drie geïnstalleerde sets bladen. “Er zijn verschillende veelbelovende manieren om te recyclen, maar ontwerpen voor demontage is een zeer belangrijk onderdeel van de circulaire economie. Dit maakt het makkelijker om de componenten te scheiden en vanuit het oogpunt van circulariteit kunnen we dat alleen maar toejuichen. Als Vattenfall zien we dit graag vaker gebeuren bij de productie van onderdelen voor windturbines. Wij zijn geïnteresseerd om samen met Siemens Gamesa deze ontwikkeling te volgen en in de toekomst ook verder te kijken naar de toepassing, productontwikkeling en opschaling van deze bepaalde manier van recyclen.”
Foto: Vattenfall/Charles Walker
